خلاصه کتاب گيلان در جنبش مشروطيت

دسته بندي : کتاب » گوناگون

عنوان :
خلاصه کتاب گيلان در جنبش مشروطيت


نويسنده کتاب :
ابراهيم فخرايی
گيلان در جنبش مشروطيت

مقدمه
ايران از جمله کشورهايی است که در طول تاريخ ، سوانح بسيار به خود ديده و با تحولات فراوان روبرو شده است ، تحولاتی که گاه مطلوب و دلپذير و زمانی تلخ و دردناک بوده ، غم و اندوه به بار می آورده و يا بهجت و سرور می آفريده اند. بررسی سوانح مذبور به ما می آموزد که رويدادها چگونه و تحولات از چه قرار بوده اند.
در روزگار قديم ، تاريخ را بيشتر سرگذشت شهرياران و امروز قهرمانان ميپنداشتندو همينقدر کافی بود که اساطير و حکايات و رواياتی از گذشتگان نقل شود تا کسانی ستايش و کسان ديگری نکوهش شوند .
به عقيده جمعی ، تاريخ بجز توالی يک سلسله حوادث و واقعات نبوده است که در زندگی اقوام و قبايل پديد آمده وشکستها و ناکاميها و يا غلبه ها و پيروزی هايی به همراه داشته است . اما در اين روزگاران ، مفهوم تاريخ با روزگار گذشته فرق دارد و يکی از فرقها اين است که از مطالعه تاريخ ، علل بروز کشف و عوامل خلاقه واقعات درک و ارزيابی می شوند ؛ و چون سر نوشت ملتها به طرز تفکر و خصايص و آداب و صفات روحيشان وابسته است ، هدف تاريخ ، يافتن ريشه های تکوين خلقيات ، روحيات ، رسوم و آدابی که موجب عقب ماندگی يا باعث رشد و ارتقا می شوند ، خواهد بود . تاريخ در حقيقت ، شالوده و زيربنای زندگی حال و آينده هر جماعت را تشکيل خواهد داد .
مطالعه سرگذشت بشر از قرون ما قبل تاريخ اين نکته را مسلم می دارد که فعاليت موجودی به نام انسان از بدو پيدايش در عرصه گيتی ،تا حد حفظ غريزی حيات ودفاع از نفس و مبارزه با عوارض طبيعی و آفات به پايان می رسيده و تلاشش در چهارچوب تغذيه و پوشاک و محفوظ ماندن از سرما و گرما و مصونيت از آلام و عوامل باز دارنده زندگی جسمانی خلاصه می شده است .
از وقتی که از اين مرحله پا فراتر نهاده شد و ديد بشر از جهان زندگی وسعت گرفت و آدمی افق روشنتری را برابر ديدگانش گسترده يافت ، و به دانش و زندگی معنوی انديشيد و به سراغ کشف مجهولات رفت وبه اندکی از رازهای طبيعت و پديده های جهان واقف گشت ، در مقام تدوين تاريخ و به جا گذاشتن آثار و ثمرات زندگانی تلخ و شيرينش برآمد.
سرگذشت انسان در اين دوره از تاريخ ، که تا عصر معاصر ادامه می يابد ، ترکيبی است از تاسيس امپراطوريها ، حکومتها و مجموعه ای است از حدود مشخص جغرافيايی و باز شدن جبهه های سياسی و اقتصادی و به وجود آمدن احزاب و مرامها و مبارزات سياسی و دينی و انواع تعديات و تجاوزات و خونريزی ها و انهدامها و انعکاس فتوحات و شکستها در الواح و سنگ نوشته ها و اوراق مدون .
يکی از واقعات مهم زمان در کشور ما ، که از آغاز قرن بيستم ميلادی روی داده واقعه مشروطيت است .مشروطيت به معنای حکومت عدل و قانون و بر قراری تساوی حقوق و مهار شدن قدرتهای مطلقه و عدم تجاوز به آزادی های انديشه و قلم و گفتار .
اوضاع گيلان پيش از جنبش مشروطيت
ويرانيهای وارده به گيلان در عهد ملوک الطوايفی و جريانات نامطلوب بعدی ، اهالی را از هر حيث تکيده و در مانده ساخت . کشتار حولناک طاعون در سالهای 1247 و 1295ﻫ.ق. ، که نصف جمعيت گيلان را تلف کرد ، همچنين وبای سنوات 1315 و 1321 ﻫ.ق. و آتشسوزی های مکرر رمقی برای ساکنين اين سرزمين باقی نگذاشت . حکامی که از تهران به رشت آمده و به اصطلاح آن روز وزير گيلان ناميده می شدند ، نه تنها هيچ گونه عمل مثبتی انجام نمی دادند بلکه امکان هر گونه رشد و پيشرفت را از مردم سلب می کردند . نه مرجعی به نام دادگستری وجود داشت و نه سازمانی به نام شهربانی و شهرداری . تمام اختيارات منطقه در دست حکام وقت بود ، و اينان ، که ندرتا در بينشان افراد با لياقت يافت می شد ، به هوای نفس و طرز تفکرشان ، به روتق و فتق کارها می پرداختند و چاپلوسی اطرافيان را تحويل می گرفتند . عوام الناس و توده مردم در فقر و جهل و بی خبری به سر می بردند . شرکت آنان در اجتماعات فقط در مجالس وعظ و تعزيه و روضه خوانی و زنجير و قمه و سينه زنی بود . روحانيون مقامپرست و سالوس چماق تکفيرشان بالای سر روشنفکران و ترقی طلبان بلند بود . علمای حقيقی ، که هم پرهيزکار و هم عارف به حقايق دينت بودن