مختصری در مورد زباله طلای کثیف

دسته بندي : فنی و مهندسی » مهندسی شیمی
مواد زائد جامعه كه پس‌مانده ناخواسته زندگي بشري است ،خود موجبات مسائلي نظير انتقال بيماريها ، ازدياد حشرات موذي و موش، بو و منظره نامطبوع و گاهي اوقات آتش سوزي و تصادفات و صدمات بدني گرديده است. ازدياد جمعيت از يك طرف و افزايش توليد سرانه مواد زائد از خانه‌ها ، كارخانه‌ها و مؤسسات و تخريب و تغييرات در بناها و فضاهاي سبز و گياهان از طرف ديگر ابعاد مسأله را از نظر حجم مواد و مسائل حمل و نقل و دفع نهايي بصورت تصاعدي افزايش داده است ؛ زيرا دفع ميزان محدود مواد زائد آسان است ولي وقتي به هزاران تن در روز افزايش يافت ، مسائل پخش در محيط و بيماريهاي منتشره توسط مگس ، سوسك ، موش ، گربه ، سگ و مسائل ماشين‌آلات حمل و نقل و هزينه تهيه وسائل انتقال و دفن يا دفع نهايي به طريق ديگر همگي در هم ضرب مي‌شود و ابعاد بهداشتي و اقتصادي مسأله به حالت وحشتناكي بزرگ و مشكل‌آفرين خواهند شد.
عدم مديريت صحيح و مقررات صريح براي جمع‌آوري و دفع و بازيافت بيش از 38 هزار تن زباله در روز در ايران كه تقريباً 76% آن مواد قابل تبديل به كود بوده و هزاران تن پلاستيك و كاغذ و كارتن را در بردارد ، اكنون به شكلي بي‌رويه به دل خاك سپرده شده و يا در حوالي شهرها پراكنده مي‌شوند كه صرف‌نظر از خطرات بهداشتي زيانهاي اقتصادي كلاني را نيز در بردارند.
طبق يك محاسبة كلي هموطنان ما در زمينه‌هاي مختلف سالانه متحمل هزينه‌هايي حدود 8 ميليارد تومان براي جمع‌آوري و دفع زباله مي‌شوند كه قسمت بزرگي از آن با اعمال مديريت صحيح و بكارگيري تكنولوژي مناسب كاهش پذير است ؛ زيرا 80% اين هزينه به مخارج پرسنلي و ماشين‌آلاتي منحصر مي شود كه صرف جمع‌آوري و حمل زباله مي‌گردد و مبادرت به بازيافت مواد از زباله كه استفاده مجدد از آنها را در پي دارد ، پاسخ‌گوي بسياري از هزينه‌هاي گزاف دفع زباله مي‌شود. كاهش 50% از حجم زباله‌هاي شهري در اثر بازيافت ، صرفه‌جويي در مواد اوليه و كاهش آلودگي‌هاي محيط زيست كه مثلاً در اثر بازيافت كاغذ ، 74% در آلودگي هوا و 35% در آلودگي آب بررسي شده است. بين كشورهاي جهان آلمان ، انگليس ، هلند و به ويژه ژاپن كه نيمي از زباله‌هاي خود را بازيافت مي‌كند، در اين زمينه برنامه‌هاي بسيار وسيعي را به اجرا گذاشته و موفقيّت‌هاي بسياري را كسب نموده‌اند. بازيافت زباله كه در همه روش‌ها مطرح مي‌شود ، با توجه به مقدار و نوع و مواد متشكله زباله جايگاه اقتصادي ويژه‌اي دارد. ايجاد صنايع كمپوست و ترتيب برنامه‌هاي دفع بهداشتي زباله‌هاي بيمارستاني با دستگاه زباله‌سوز و يا هر روش پيشرفته ديگر و از همه مهمتر بازيافت مواد از زباله در مراكز توليد ، به شكلي كه از هرگونه وابستگي به خارج مبرا باشد، از جمله اهداف اين طرح است.
بازيافت به دو صورت امكان‌پذير است : نخست استفاده مجدد، مانند پركردن مجدد شيشه‌هاي نوشابه و دوم بازيافت ، مانند استفاده مجدد از لاستيكهاي كهنه كه به روكشي براي خيابانها بدل مي‌شوند.
ارزشمندترين مادة بازيافت شده از زباله بر حسب درآمد ، انواع مختلف فلزات است. هر چند كه تعداد زيادي از مواد ديگر زباله مانند استخوان ، كاغذ ، كارتن ، پارچه ، پلاستيك ، مو ، فضولات كشتارگاه‌ها و غيره نيز اهميت ويژه‌اي دارند و ليكن همة مواد بازيافتي از زباله ارزش ورود به صنعت بازيافت را ندارند.
يكي از عوامل مؤثر و غالب در بازيافت عامل اقتصادي است. افزايش چشمگير و مؤثر قيمت نفت و محصولات آن محركي است تا تمامي كشورهاي صنعتي نسبت به كشف امكانات بازيافت مواد ، بعنوان جلوگيري از افزايش قيمت نفت اقدام كنند. در زمينة دفن در زمين معمولاً مناطق پست و كم‌ارتفاع به عنوان اراضي محل دفن انتخاب مي‌شوند و نهايتاً پس از فشردن و متراكم كردن جهت جلوگيري از نشت هرگونه مادة سمي به آبهاي زيرزميني ، با لايه‌اي از خاك رس پوشش داده مي‌شوند. بيشتر اين زمين‌ها در شهرهاي بزرگ در نواحي كم جمعيت واقع شده‌اند و كاميونهاي حامل زباله بايد فرسنگ‌ها راه بپيمايند و مقدار زيادي گازوئيل و يا بنزين مصرف كنند تا به جايگاه دفن بهداشتي زباله برسند كه مستلزم هزينه و نيروي كار زيادي است و از اشكالات موجود در روش دفن زباله ، موضوع ناهماهنگي و نامتجانس بودن مواد است.
بازيافت زباله معمولاً بر ساير روش‌هاي دفع همچون دفن يا سوزاندن مقدم است ، زيرا علاوه بر صرفه‌جويي در هزينه ، انرژي و منابع طبيعي ، آلودگي محيط را نيز كاهش مي‌دهد.
طبق يك بررسي، جمع‌آوري مواد قابل بازيافت براي هر تن زباله حدود 35 دلار و دفن روزانه هر تن مواد زائد در يك محل حــدوداً تا 80 دلار هزينه در بردارد. بازيافت تا 50% يا بيشتر حجم مواد پس مانده را كاهش داده و هزينه‌هاي سيستم جمع‌آوري زباله‌ها را بطور مؤثر كاهش مي‌دهد. كشور ژاپن موفق‌ترين برنامه بازيافت را در سطح جهان به خود اختصاص داده است. حدود يك سوم زباله‌هاي ژاپن سوزانده شده و فقط يك ششم آن دفن مي‌گردد
خانواده‌هاي ژاپني پس‌مانده‌هاي خانگي خويش را در هفت قسمت جداگانه و در روزهاي مختلف جمع‌آوري و بازيافت مي‌نمايند.